Stijging haatberichten

17 jun 20 Online haatberichten op vijf jaar tijd verdrievoudigd

“Online racisme moet harder aangepakt worden door meer gebruik te maken van Artificiële Intelligentie”


Uit een grootschalige analyse van haatberichten op sociale media door het taaltechnologiebedrijf Textgain blijkt dat hun aantal in Vlaanderen op vijf jaar tijd is verdrievoudigd. Het gaat daarbij vooral over een toename van het aantal racistische en seksistische boodschappen. “De toenemende onverdraagzaamheid in onze samenleving vinden we heel duidelijk terug op sociale media”, zegt Vlaams Parlementslid Tom Ongena, lid van de commissie Radicalisering. “We kunnen deze toegenomen haat niet langer negeren en moeten kordater optreden. De inzet van artificiële intelligentie moet ons helpen om haatzaaiers aan te pakken. Elke dag spuiten ze gif in onze samenleving. Dat moet stoppen.”


Het Vlaams Parlement nam vorige week nog een resolutie aan die vraagt om discriminatie en racisme structureel en sterker te bestrijden. Daarin wordt ook expliciet gevraagd om online discriminatie en racisme krachtdadig aan te pakken. “Dat blijkt ook meer dan nodig”, zegt parlementslid Tom Ongena.


Als lid van de commissie Radicalisering had hij de voorbije maanden regelmatig contact met de mensen van Textgain: een taaltechnologiebedrijf gespecialiseerd in de analyse van maatschappelijke spanningen op sociale media, zoals radicalisering, extremisme, Jihadisme, cyberpesten en nepnieuws. Textgain beschikt over Artificiële Intelligentie (AI) die automatisch haatboodschappen kan herkennen in verschillende talen, waaronder het Nederlands. “Wij zijn betrokken bij een 4-tal Europese onderzoeksprojecten”, legt Guy De Pauw uit, CEO van Textgain. “Het doel van deze projecten is om in Europese regio’s het maatschappelijk debat op sociale media te bestuderen, en om methoden te ontwikkelen om polarisering tegen te gaan en burgers weerbaarder te maken tegen online pesterijen, propaganda en haatboodschappen.”


Haatberichten verdrievoudigd op vijf jaar tijd


Textgain gebruikte haar nieuwe taaltechnologie om op Vlaamse sociale media te speuren naar haatberichten. Concreet werden 100.000 willekeurige berichten in 2015 en in 2020 onderzocht, zowel op Facebook als op Twitter. Elk bericht kreeg een zogenaamde toxiciteitsscore (op 100). Hoe hoger die score, hoe haatdragender het bericht. De resultaten bevestigen het gevoel van toegenomen polarisering: de gemiddelde toxiciteitsscore is op vijf jaar tijd gestegen van 5 naar 10. Ook het aantal berichten met de hoogste toxiciteit zijn verdrievoudigd: zowel de berichten met racistische taal, als die met seksistische taal en zelfs met dreigementen zijn verdrievoudigd. In 2015 was 5% van de berichten beledigend of erger, in 2020 is dat al 15%.

In het onderzoek valt op dat de dagelijkse hoeveelheid racistische tweets sterk is toegenomen sinds de zomer van 2019. De coronacrisis leek even een milderend effect te hebben, maar sinds de dood van George Floyd kent het aantal racistische berichten weer een stijgende lijn.


“Dit grootschalig onderzoek toont aan dat de polarisering sterk toeneemt. Online media worden volop gebruikt en misbruikt om haatboodschappen en zelfs dreigementen te verspreiden. Dat mogen we niet langer aanvaarden”, zegt Tom Ongena. “De vrijheid van meningsuiting is één van de fundamenten van onze democratische samenleving. De persoonlijke vrijheid is dat echter ook. Daarom is racisme strafbaar en wie dreigt met geweld vormt zelfs een gevaar voor die democratische samenleving. De strijd tegen racisme en discriminatie zal niet lukken met één of twee maatregelen. Er zal een brede aanpak nodig zijn, ook preventief én sensibiliserend. Maar op het einde van de rit moet je kordaat durven optreden en een duidelijk signaal geven: dit tolereren we niet. Met de inzet van artificiële intelligentie moeten we de strijd tegen deze dagelijkse gifspuiterij opvoeren.”


Artificiële intelligentie inzetten in strijd tegen racisme


Ongena is lid van de commissie Radicalisering in het Vlaams Parlement. “Deze commissie heeft de opdracht om elke vorm van gewelddadige radicalisering te onderzoeken. De voorbije jaren lag de klemtoon, en terecht, op het Jihadisme, dat met geweld onze democratische samenleving omver wil werpen. We zien echter dat er een ‘tegenbeweging’ op gang is gekomen, waarbij extreemrechts de haat en polarisering oppookt”, zegt Ongena. Hij vraagt daarom dat de commissie Radicalisering deze analyse ook grondig bespreekt. “Artificiële intelligentie maakt het mogelijk om de toegenomen polarisering te detecteren. We moeten er nu volop gebruik van maken om ze tegen te gaan.”